Dyskusja na temat wyższości jednej skrzyni biegów nad drugą trwa od kiedy pierwsze przekładnie automatyczne weszły na rynek. Przez ostatnie dekady zdążyło się zrodzić wiele mitów dotyczących głównie automatycznych skrzyń biegów. Producenci samocho­dów zdają się tym jednak nie przejmować i stale udoskonalają swoje konstrukcje.
W rezultacie tych działań, w przeciągu ostatnich kilkunastu lat, sporo zmieniło się w zakresie komfortu jazdy samochodami z automatyczną skrzynią bie­gów. Zarówno w Polsce, jak i w całej Europie, samochody wyposażone z „automatem” wciąż należą raczej do mniej­szości. Szacuje się, że stanowią one niecałe 10% wszyst­kich aut poruszających się po naszych drogach. Tymcza­sem w Ameryce sytuacja wygląda zgoła odmiennie – tam około 90% samochodów to pojazdy wyposażone w automa­tyczną skrzynię biegów. Wynika to po części z faktu, iż za Oceanem benzyna zawsze była znacznie tańsza niż na Sta­rym Kontynencie, a pojazdy z „automatem” były stosunko­wo paliwożerne. Aż do podwyżek sprzed kilku lat, nikt się jednak w Stanach Zjednoczonych specjalnie nie przejmo­wał wysokim zużyciem paliwa użytkowanego pojazdu. Z minionych dekad przetrwała jednak dość powszechna opinia, że auto z automatyczną skrzynią biegów jest pod tym względem mniej ekonomiczne, aniżeli taki sam pojazd ze skrzynią manualną. Czy rzeczywiście tak jest?

Zużycie paliwa
Większość nowoczesnych automatycznych skrzyń biegów nie powoduje zwiększonej konsumpcji paliwa. Na forach internetowych można wprawdzie znaleźć sporo porównań wyników spalania tych samych modeli aut ze skrzynią automatyczną i ręczną, lecz należy pamiętać, że wiele zale­ży od naszego stylu jazdy i przyzwyczajeń za kierownicą. Jeżeli jesteśmy kierowcą, który lubi dynamiczną jazdę, wyższe wyniki uzyskamy niezależnie od tego, czy jeździmy z „automatem”, czy też skrzynią ręczną. Automatyczne skrzynie biegów starszego typu reagowały zazwyczaj na wciśnięcie pedału gazu z opóźnieniem, nie zawsze rozpoznając intencje kierowców i nierzad­ko niepotrzebnie „kręcąc” silnik do wysokich obrotów.

Za działanie nowoczesnych automatycznych skrzyń biegów odpowiada komputer, który stara się zoptymalizować wysokość obrotów, tak aby samochód był wystarczająco dynamiczny, lecz z drugiej strony również oszczędny. W wielu modelach aut mamy także do wyboru tryb jazdy – na przykład „ekonomiczny” lub „sportowy”, w zależności od tego czy jedziemy spokojnie po mie­ście, czy też wyprzedzamy inne auta na trasie. Nawet więc w przypadku coraz popularniej­szych w Polsce SUV-ów – a więc większych i cięższych samochodów niż klasyczne pojazdy kom­paktowe – spalanie w przypadku danego modelu ze skrzynią manualną lub automatyczną jest za­zwyczaj bardzo zbliżone. – W przypadku Hyundaia ix35 wyposażonego w benzynowy silnik 2,0 l spalanie w cyklu mieszanym wynosi w przypadku skrzyni ręcznej 7,5 l / 100 km, a dla skrzyni au­tomatycznej niewiele więcej – 7,9 l / 100 km. Z innymi autami tego typu jest podobnie – mówi Wojciech Kacperski, dyrektor działu sprzedaży w szczecińskim salonie Auto Club.

Osiągi
Nowoczesne skrzynie biegów funkcjonują tak, aby kierowca zawsze czuł, że w razie potrzeby (np. podczas wyprzedzania) odpowiedniej ilości mocy nigdy mu nie zabraknie. Dla tych, którzy lubią dynamiczną jazdę i szczególnie cenią sobie owo poczucie pewności, atrakcyjnym rozwiąza­niem są bezstopniowe przekładnie automatyczne CVT. Pośród popularnych aut kompaktowych możemy je znaleźć między innymi w Mitsubishi Lancerze. – Jest to jedyny rodzaj przekładni, który pozwala utrzymywać prędkość obrotową silnika na stałym poziomie, niezależnie od zmian prędkości samochodu. Daje to możliwość pracy silnika w punkcie najwyższej sprawności pod­czas normalnej jazdy lub maksymalnej mocy, gdy potrzebne jest szybkie rozpędzenie samocho­du. Moment obrotowy jest dostarczany na koła płynnie, bez przerw na zmiany biegów – wyja­śnia Piotr Chrabąszcz, kierownik serwisu przy salonie Auto Club. – Auto przyspiesza więc równo­miernie – trochę jak tramwaj. Daje to jednak dużo pewności podczas prowadzenia samochodu i zapewnia komfort podróżującym – pojazd nie szarpie podczas zmiany biegów. W przypadku no­woczesnej skrzyni typu CVT, stały dostęp do maksymalnej mocy pojazdu nie musi również ozna­czać zwiększonego apetytu na paliwo. Średnie spalanie Mitsubishi Lancera ze 140-konnym silni­kiem 1,8 l i skrzynią CVT jest zaledwie o 0,3 l / 100 km wyższe, aniżeli w przypadku tego same­go auta z przekładnią manualną.

Wygoda a przyjemność z jazdy
Wielu kierowców, w szczególności tych z zacięciem sporto­wym, przeraża brak możliwości decydowania o tym, na jakim biegu obecnie jadą. Z drugiej jednak strony, mało który z nich nie zgodzi się z faktem, że jazda po zakorko­wanym mieście z automatyczną skrzynią biegów jest dużo bardziej wygodna. Jeżeli więc poruszamy się tylko w ruchu miejskim – najlepsze będzie dla nas auto z automatyczną skrzynią biegów. Jeśli szukamy pojazdu do dynamicznej jazdy, czy wręcz szaleństw na torze lub innych obszarach wyłączonych z ruchu – z pewnością wybierzemy dla siebie samochód z klasyczną przekładnią manualną. Co jednak, jeśli na co dzień stoimy w korkach, a w weekendy lubimy szybką jazdę z dala od obszaru zabudowanego? Wtedy dobrym rozwiązaniem może być model z nowoczesną skrzynią automatyczną, która np. daje możliwość zmiany biegów za pomocą łopa­tek przy kierownicy.
Rozwiązania takie stosowane są bardzo często w autach sportowych. Coraz więcej pojazdów sportowych z najwyższej półki oferowanych jest już bowiem tylko z automatycznymi skrzyniami biegów. Aby nie odbierać jednak właścicielom przyjemności z samodzielnej zmiany biegów, w au­tach do jazdy wyczynowej mamy wybór między automatyczną lub ręczną zmianą biegów.

Wspomnianego wcześniej Lancera można kupić w wersji z automatyczną skrzynią CVT zapewnia­jącą wysoki komfort jazdy. – W sportowej odmianie Lancera – Evolution – nie znajdziemy już jed­nak skrzyni CVT, a przekładnie ręczną lub dwusprzęgłowy „automat” TwinClutch SST. TwinC­lutch SST to optymalne rozwiązanie dla tych, którzy nie chcą się męczyć zmianą biegów pod­czas jazdy w korku, ale na torze robią to z przyjemnością – mówi Wojciech Kacperski.

Awaryjność
Występuje wiele rozwiązań konstrukcyjnych automatycznych skrzyń biegów. Technologia i ma­teriały użyte do wykonania tych skomplikowanych urządzeń zapewniają im długą żywotność. – Przy prawidłowej eksploatacji konieczność jakichkolwiek napraw jest sporadyczna, a obsługa ogranicza się do wymiany oleju oraz odpowiedniego filtra skrzyni biegów – zgodnie z harmonogra­mem książki serwisowej pojazdu – mówi Piotr Chrabąszcz. Należy jednak pamiętać, że pojazd wyposażony w automatyczną skrzynię biegów nie może być uruchamiany przez holowanie lub pchanie. Do rozruchu należy wykorzystać dodatkowy akumulator i specjalne przewody. Gdy na desce rozdzielczej zapali się lampka sygnalizująca stan awarii skrzyni biegów, należy niezwłocz­nie udać się do specjalistycznego warsztatu.

Ceny, nie ideologia
Na rynku dostępne są obecnie auta z różnego typu automatycznymi skrzyniami biegów – kla­sycznymi przekładniami automatycznymi, bezstopniowymi skrzyniami CVT, czy też dwusprzęgło­wymi skrzyniami, gwarantującymi nierzadko lepsze osiągi, aniżeli przekładnie manualne. „Automa­ty” poszczególnych koncernów motoryzacyjnych różnią się od siebie parametrami, lecz w zdecy­dowanej większości przypadków nie zwiększają one w znaczącym stopniu zużycia paliwa i nie mają specjalnego wpływu na osiągi auta. Co więcej – w przypadku niektórych konstrukcji, produ­cenci dowiedli, że auto z automatyczną skrzynią biegów może być oszczędniejsze i dynamicz­niejsze, aniżeli jego odpowiednik z przekładnią manualną. Przy zakupie nowego samochodu dyle­mat towarzyszący wyborowi pojazdu z ręczną lub automatyczną skrzynią biegów powinien ogra­niczać się więc już tylko do ceny samochodu.

motofakty.pl